به گزارش سلامت نیوز به نقل از وری ول هلث، بسیاری از افراد هیچ اثر طولانی مدتی بعد از جراحی برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) تجربه نمی کنند. با این حال، برخی از افراد مشکلات پایداری را تجربه می کنند که به عنوان سندرم پس از کوله سیستکتومی شناخته می شود.

اثرات طولانی مدت برداشتن کیسه صفرا شامل اسهال، عدم تحمل غذای چرب، نفخ، سوزش سر دل، حالت تهوع، استفراغ، یرقان و دوره های متناوب درد شکمی است. علائم سندرم پس از کوله سیستکتومی معمولاً در دوره پس از عمل شروع می شود، اما می تواند ماه ها یا سال ها پس از جراحی نیز شروع شود.

اصلاح شیوه زندگی، از جمله پرهیز از غذاهای سرخ شده، چرب، تند یا اسیدی و نگه داشتن یک دفترچه غذا و یادداشت کردن علائم، اغلب به حل این مشکل کمک می کند. برخی از افراد ممکن است برای حل مشکلات به جراحی بعدی نیاز داشته باشند.

یک بررسی سیستماتیک در سال 2019 نشان داد که بیش از نیمی (60٪) از افرادی که کیسه صفرا خود را برداشته بودند، پس از جراحی هیچ علائم نامطلوبی را تجربه نکردند و زندگی عادی و سالمی داشتند و درد ناشی از سنگ کیسه صفرا در این جمعیت کاملا فروکش کرد.

سندرم پس از کوله سیستکتومی

داشتن علائم نامطلوب پس از جراحی کیسه صفرا به عنوان سندرم پس از کوله سیستکتومی شناخته می شود.

افراد مبتلا به سندرم پس از کوله سیستکتومی ممکن است علائم یا علائم جدیدی شبیه به علائم قبل از جراحی داشته باشند. این اثرات طولانی مدت جراحی کیسه صفرا ممکن است درست پس از جراحی ظاهر شود، اما می تواند ماه ها یا سال ها بعد نیز ایجاد شود.

تنظیم رژیم غذایی و عادات غذایی ممکن است به تسکین این مشکلات کمک کند. در برخی موارد، ممکن است برای رفع علائم زیر به جراحی دوم نیاز باشد:

• عدم تحمل غذای چرب
• حالت تهوع
• استفراغ
• نفخ (گاز)
• سوء هاضمه
• اسهال
• زردی (رنگ زرد در پوست و سفیدی چشم)
• اپیزودهای درد شکم

بر اساس یک مطالعه در سال 2018، انجام کوله سیستکتومی علائم فرد را در 40 درصد از افرادی که این جراحی را انجام داده اند کاهش نمی دهد؛ این به معنای این است که تقریباً 280000 نفر (از مجموع 700000 نفر) در سال پس از جراحی کیسه صفرا فقدان کامل علائم را تجربه نمی کنند.

یک بررسی سیستماتیک از افراد مبتلا به سندرم طولانی مدت پس از کوله سیستکتومی برای ارائه درمان انجام شد. در این مطالعه، سنگ های صفراوی که در اولین باری که کوله سیستکتومی انجام شد برداشته نشدند (و همچنین سنگ های صفراوی جدیدی که پس از جراحی اولیه کیسه صفرا ایجاد شدند) تا 23 درصد از علائم پس از کوله سیستکتومی را ایجاد می کردند.

بسیاری از افرادی که اثرات طولانی مدت جراحی کیسه صفرا ناشی از سنگ های باقیمانده کیسه صفرا را تجربه می کنند، باید برای برداشتن سنگ های باقیمانده تحت عمل جراحی مجدد قرار گیرند. سنگ های صفراوی باقیمانده معمولاً در مجرای صفراوی مشترک (CBD) یافت می شوند.

باقیمانده کیسه صفرا

گاهی اوقات بخشی از کیسه صفرا در طول کوله سیستکتومی باقی می ماند. هنگامی که فردی باقیمانده کیسه صفرا دارد، سنگ‌های صفراوی می‌توانند همچنان در کیسه صفرا تشکیل شوند که نیاز به یک عمل جراحی مجدد برای برداشتن باقی مانده آن را دارد.

طبق یک مطالعه در سال 2018، برداشتن ناقص کیسه صفرا پس از کوله سیستکتومی باز یا لاپاروسکوپی شایع ترین دلیل درد شکمی، سوء هاضمه و زردی پس از عمل برداشتن کیسه صفرا است.

استامپ مجرای کیستیک

یکی دیگر از روش های جراحی که گاهی پس از کوله سیستکتومی انجام می شود، «بریدن مجرای کیستیک با سنگ» نامیده می شود. اما این وضعیت به عنوان یک علت نادر برای سندرم پس از کوله سیستکتومی در نظر گرفته می شود.

وقتی کیسه صفرا برداشته شد، دیگر نیازی به مجرای کیستیک نیست و معمولاً در نقطه‌ای که بسیار نزدیک به محل اتصال آن به مجرای صفراوی مشترک است جدا می‌شود.

مجرای کیستیک تقریباً 1.5 اینچ طول دارد. این بخشی از سیستم صفراوی است که به صفرا اجازه می دهد تا از کبد به روده کوچک حرکت کند. دستگاه صفراوی مجموعه ای از ساختارهای لوله ای شکل به نام مجاری صفراوی است.

مجاری صفراوی از کبد به کیسه صفرا منتهی می شود، سپس به روده کوچک (جایی که صفرا برای کمک به هضم و جذب چربی های بلعیده شده عمل می کند) تخلیه می شود.

تعدیل سبک زندگی

پس از جراحی کیسه صفرا، مراقبت طولانی مدت معمولاً لازم است؛ با این حال اکثر مردم بدون کیسه صفرا زندگی کاملاً طبیعی دارند زیرا کبد هنوز هم می تواند صفرای کافی برای تجزیه چربی های خورده شده در رژیم غذایی تولید کند.

تفاوت اصلی این است که افرادی که تحت کوله سیستکتومی قرار گرفته اند، به جای دریافت بولوس صفرا پس از خوردن یک وعده غذایی بزرگ، صفرا به طور مداوم از کبد به دوازدهه (اول قسمت اول روده کوچک) می ریزد.

اگرچه در مطالعات تحقیقاتی بالینی ثابت نشده است، برخی از کارشناسان به این احتمال اشاره می کنند که این جریان مداوم اسیدهای صفراوی به روده کوچک ممکن است به علائم سوء هاضمه نسبت داده شود و ممکن است خطر گاستریت (التهاب معده) را افزایش دهد؛ حتی ممکن است باعث رفلاکس اثنی عشر (روده کوچک) و معده شود. رفلاکس زمانی اتفاق می افتد که محتویات معده یا صفرا بالا می رود و پوشش مری را تحریک می کند.

اگر مشکلات گوارشی مانند نفخ یا اسهال را تجربه می کنید، این علائم باید ظرف چند هفته پس از جراحی کاهش یابد.

رژیم غذایی

پس از جراحی کیسه صفرا، بهتر است یک دفترچه غذایی داشته باشید و هرچه که میخورید را یادداشت برداری کنید، به این ترتیب اگر غذا یا ماده خاصی باعث ایجاد علائم در شما شد، می توانید به آن توجه داشته باشید و از آن غذای خاص در آینده اجتناب کنید.

پس از عمل جراحی کیسه صفرا، به نحوه واکنش دستگاه گوارش خود به غذاهایی که می خورید بسیار دقت کنید.

غذاهایی که معمولا مشکل ساز هستند عبارتند از:

• غذاهای چرب
• غذاهای سرخ شده
• غذاهای ادویه دار
• غذاهای اسیدی

مطمئن شوید که چه مقدار از هر غذایی که می خورید را در دفتر خود بنویسید، به این ترتیب می توانید ابتدا سعی کنید مقدار یک غذای مشکل ساز را کاهش دهید تا ببینید آیا میزان کمتر کمک می کند یا نه. باز هم، توجه داشته باشید که بسیاری از این عدم تحمل‌های غذایی موقتی هستند، بنابراین می‌توانید بعداً غذاهای مشکل‌ساز را دوباره مصرف کنید.

اگر علائم را به شکل مداوم تجربه می کنید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا از نظر مشکلات فیزیولوژیکی زمینه ای که می تواند باعث علائم نامطلوب شود بررسی شوید، از جمله:

• سوء هاضمه
• نفخ
• گاز
• اسهال

اگر علائم نامطلوب را تجربه کردید، مداخلات رژیم غذایی شامل موارد زیر می شود:

• از قهوه، چای و سایر نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید.
• از خوردن غذاهایی که علائم را بدتر می کند مانند غذاهای چرب یا تند خودداری کنید.
• به تدریج مقدار فیبر مصرفی خود را افزایش دهید (مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل)

اسهال

تعداد کمی از افرادی که جراحی کیسه صفرا داشته اند اسهال مداوم را تجربه می کنند. اگر اسهال دارید، می توانید از پزشک خود بپرسید که آیا دارویی (بدون نسخه یا نسخه ای) برای شرایط شما توصیه می شود.

خلاصه

اگرچه ممکن است این تصور را داشته باشید که جراحی کیسه صفرا عوارض طولانی مدتی ندارد، بسیاری از مردم برخی از مشکلات مزمن را تجربه می کنند. 40 درصد از افرادی که در یک مطالعه پیگیری 10 ساله مشاهده شدند، در واقع دارای برخی اثرات باقیمانده ناشی از جراحی کیسه صفرا بودند.

بسیاری از اوقات، علائم باقیمانده کوله سیستکتومی، نیازی به انجام یک عمل جراحی مجدد از سوی فرد ندارد. در عوض، تغییر سبک زندگی (مانند تغییر ساده در رژیم غذایی) می تواند تمام چیزی باشد که لازم است.